Три ребенка и женщина погибли при пожаре в торговом центре в Кемерово -- СК РФ
Федэраты?ная Дэмакратычная Рэспубл?ка Непал | |||||
---|---|---|---|---|---|
????? ???????????? ???????? ????? Sanghiya Loktāntrik Ganatantra Nepāl | |||||
| |||||
Дэв?з: ????? ??????????? ?????????? ??????? ?Мац? ? Бацька?шчына даражэй за Нябёсы? |
|||||
Г?мн: ????? ????? ?????? | |||||
![]() |
|||||
Заснавана | 1768 | ||||
Дата незалежнасц? | 21 снежня 1923 (ад Вял?кабрытан??) | ||||
Аф?цыйная мова | Непальская | ||||
Стал?ца | Катманду | ||||
Найбуйнейшыя гарады | Катманду, Б?ратнагар, Покхара, Лал?тпур | ||||
Форма к?равання | Федэраты?ная парламенцкая рэспубл?ка | ||||
Прэз?дэнт В?цэ-прэз?дэнт Прэм’ер-м?н?стр |
Рам Чандра Паудэл Нанда К?шор Пун Пушпа Камал Дахал |
||||
Тэрыторыя | |||||
? Агулам | 147,181 км2 (95-я ? свеце) | ||||
? % воднай паверхн? | 2,8 | ||||
Насельн?цтва Непала | |||||
? Ацэнка (2022) | ▲29,640,448 чал. | ||||
? Шчыльнасць | 180 чал./км2 (62-е месца) | ||||
ВУП (ППЗ) | |||||
? разам (2013) | 62,384 млрд дол. | ||||
? На душу насельн?цтва | 2,310 дол. | ||||
ВУП (нам?нал) | |||||
? разам (2012) | 19,921 млрд дол. | ||||
? На душу насельн?цтва | 743 дол. | ||||
?РЧП (2014) | ▲0,540 (н?зк?; 145-е месца) | ||||
Назвы жыхаро? | Непальцы | ||||
Валюта | Непальская руп?я (Rs, NPR) | ||||
?нтэрнэт-дамен | .np | ||||
Код ISO | NP | ||||
Код МАК | NEP | ||||
Тэлефонны код | +977 | ||||
Часавы пояс | +5:45 | ||||
А?тамаб?льны рух | злева[d] | ||||
![]() |
Непа?л (непальск.: ????? [ne?pa?l]), аф?цыйная назва — Федэраты?ная Дэмакратычная Рэспубл?ка Непал (непальск.: ????? ???????????? ???????? ?????) — кра?на ? цэнтральнай частцы Аз??, без выхаду да мора?, мяжуе з ?ндыяй ? К?таем. Плошча 140 тыс. км2. Насельн?цтва 29 млн чал. (2009). Стал?ца — Катманду.
На мяжы Непала з К?таем знаходз?цца найвышэйшая вяршыня свету — гара Джамалунгма (Эверэст, 8848 м).
Рэльеф Непала
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Шэсць сёмых тэрыторы? кра?ны занятыя хрыбтам? Г?малайскай горнай с?стэмы.
Уздо?ж па?днёвай мяжы працягнулася самая нешырокая (20 — 40 км) паласа на вышынях 200—250 м над узро?нем мора. Гэта пясчана-гл?н?стыя цера? — па?ночная ?скра?на ?нда-Гангскай н?з?ны, асно?ная частка якой належыць ?нды?. Месцам? яны забалочаныя. Улетку ? вын?ку мусонных л??ня? невял?к?я рачулк? шырока разл?ваюцца ? адбываюцца паводк?.
З по?начы цера? замыкаюцца спадз?ста-пагорыстай градой, якая называецца С?вал?к — гэта перадгор’е Г?малая? (500—700 м над узро?нем мора), н?жняя прыступка Г?малайскай горнай с?стэмы. Тутэйшы рэльеф не мае рэзк?х форма? — н?зкагор’? спадз?стыя ? моцна раздзеленыя рэкам?. Па?ночныя сх?лы С?вал?ка парэзаныя штучным? тэрасам?, што выкарысто?ваюцца мясцовым насельн?цтвам для земляробства.
На по?нач ад грады С?вал?ка цягнецца вузкая дэпрэс?я з пагорыстым рэльефам — так званыя Унутраныя цера? (па-непальску — Бх?тры-Мадэш).
Яшчэ па?ночней размяшчаецца сярэдняя прыступка Г?малая? — сярэднягорны хрыбет Махабхарат, або Малыя Г?мала?, вышынёй да 3000 м ? шырынёй да 16 км. Ён складзены цвёрдым? пародам?, таму шматл?к?я сх?лы Махабхарата стромыя, вяршын? вышчэрбленыя. Яшчэ няда?на тут абрывалася адз?ная горная дарога з ?нды? ? Катманду, стал?цу Непала.
Пам?ж Махабхаратам ? Гало?ным Г?малайск?м хрыбтом размяшчаецца пан?жэнне — унутраная сярэдняя вобласць (М?длэнд, або Пахар-Кханда). Шырыня яе прыкладна 25 км, вышыня — ад 600 да 2000 м. Тут сыходзяцца рэк?, як?я спускаюцца з Г?малая?. У сярэдняй вобласц? знаходз?цца найбольш спрыяльная для сельскай гаспадарк? ? самая населеная частка кра?ны — дал?на Катманду плошчай каля 600 кв. км.
На по?начы Пахар-Кханда прымыкае да Гало?нага Г?малайскага хрыбта, або Вял?к?х Г?малая?. Сярэдняя вышыня Вял?к?х Г?малая? — 6000 м. Па-непальску Г?мала? — Х?малай, што азначае ?мясц?на сняго??. На тэрыторы? кра?ны снягам? пакрытыя больш за 1300 горных вяршыня?. У Непале знаходзяцца восем з 14 вяршыня? свету вышэйшых за 8000 м. Сярод ?х самая высокая гара Зямл? — Эверэст, або Джамалунгма (па-непальску — Сагарматха) — 8848 м (на мяжы з КНР). Гало?ны Г?малайск? хрыбет мае вострыя зубчастыя абрысы, а яго стромыя сх?лы маюць шмат глыбок?х цясн?на?.
Ва ?сходняй частцы Непала грэбень Гало?нага Г?малайскага хрыбта з’я?ляецца дзяржа?най мяжой з КНР, у заходняй жа палове мяжа з КНР праходз?ць у некальк?х дзясятках к?ламетра? па?ночней Гало?нага Г?малайскага хрыбта.
Сучасны Непал
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]З 1996 года маа?сцкая апаз?цыя Непала прыступ?ла да акты?ных дзеяння?, ? ? Непале пачалася грамадзянская вайна. Урад не да? рады з ростам эканам?чных праблем, высокай карупцыяй службо?ца?, ? час ад часу кра?на скаланалася ад крыз?са?, звязаных з разрухай ? голадам на аддаленых тэрыторыях. Высок? наплы? замежных турыста?, як? ме? месца ? сярэдз?не 1990-х гадо?, ста? скарачацца, ? да 2005 зменшы?ся ? дзесяць разо?, што яшчэ больш ударыла па эканом?цы Непала.
1 чэрвеня 2001 спадчынны прынц Дыпендра на традыцыйным абедзе, прысвечаным сустрэчы ?сёй карале?скай сям’?, расстраля? ус?х прысутных, а потым застрэл??ся сам. Пры гэтым заг?ну? кароль Б?рэндра ? амаль усе члены карале?скай сям’?. На трон уступ?? яго дзядзька Г’янэндра.
Спрабуючы стаб?л?заваць станов?шча, Г’янэндра пайшо? на шэраг непапулярных захада? — да забароны пал?тычных партый ? роспуску ?рада, перамяжо?ваючы акты?ныя ваенныя дзеянн? супраць маа?ста? з перамовам?. У той самы час маа?сты ?зял? пад свой кантроль значную частку тэрыторы? Непала, тады як урадавыя войск? ?трымл?вал? дал?ну Катманду, наваколл? Покхары, найбольш населеную частку тэрая? ? раёны асно?ных турысцк?х маршрута? у наваколлях Эверэста ? Анапурны.
У 2005 кароль фактычна распусц?? парламент.
Выступаючы супраць а?тарытарных захада? з боку караля, к?руючыя пал?тычныя парты? ?ступ?л? ? саюз з маа?стам?. 11 л?пеня 2006 парламент Непала пазбав?? караля Г’янэндру права накладваць вета на законы ? законапраекты. За месяц да гэтага дэпутаты аднадушна адабрал? ? караля пасаду вярхо?нага гало?накамандуючага войскам, пазбав?л? ?мун?тэту (з гэтага часу яго можна аддаць пад суд), а таксама абавязал? плац?ць падатк?. Акрамя таго, дэпутаты пастанав?л? з гэтага часу л?чыць Непал — адз?нае ? свеце цалкам ?нду?сцкае карале?ства — ?свецкай дзяржавай?, адабра?шы так?м чынам у Г’янендры тытул ?нкарнацы? В?шну. Бы? сфармаваны каал?цыйны ?рад.
21 л?стапада 2006 урад з сям? партый заключы? м?р з маа?стам?, абвясц??шы аб завяршэнн? грамадзянскай вайны. Па ?мовах гэтай угоды маа?сты пагадз?л?ся скласц? зброю. За гэта прэм’ер-м?н?стр Г?рыджа Прасад Койрала, я? ? ма? 2006 ста? к?ра?н?ком кра?ны, паабяца? аддаць маа?стам 73 з 330 дэпутацк?х месца? у новым парламенце.
14 студзеня 2007 парламент прыня? часовую канстытуцыю, па якой кароль пазба?ляецца статуту ачольн?ка дзяржавы ? ?ладныя функцы? перадаюцца прэм’ер-м?н?стру. Пры гэтым маа?сты дамагл?ся павел?чэнн? прадста?н?цтва ? парламенце да 83 месца?, стал? самай буйной апаз?цыйнай партыяй ? атрымал? месцы ? каб?неце м?н?стра?. Непальск? нацыянальны кангрэс на чале з прэм’ер-м?н?страм атрыма? 85 месца?.
Был? прызначаныя выбары ? Канстытуцыйную Асамблею. Адначасова на по?начы Непала ?зброеныя атрады маа?ста? пачал? здаваць зброю ? адмысловыя схов?шчы, як?я будуць кантралявацца м?жнародным? наз?ральн?кам?. Прыём збро? ажыцця?ляе адмысловая кам?с?я з супрацо?н?ка? ААН ? ветэрана? брытанск?х калан?яльных войска? з л?ку непальск?х горца?-гуркха?.
Пазней аднак выбары был? перанесены на больш позн? тэрм?н.
28 снежня 2007 часовы парламент абвясц?? Непал дэмакратычнай федэраты?най рэспубл?кай. Рашэнне падлягае зацвярджэнню Канстытуцыйнай Асамбле? пасля выбара?.
Эканом?ка
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Аснова непальскай эканом?к? — турызм, унутраны гандаль, сельская гаспадарка. На по?дн? кра?ны ?снуюць мясцовыя прадпрыемствы ?ндыйск?х прамысловых кампан?й.
Грашовая адз?нка — непальская руп?я. Курс руп?? складае прыкладна 70 руп?й за адз?н долар ЗША. Абмен валюты — вольны. Грошы можна абмяняць як у банках, так ? ? шматл?к?х абменных пунктах.
Гл. таксама
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]- Непал
-
Катманду
-
Будхан?лкантха
-
Бхактапур
-
Патан
-
Г?мала?
-
Мустанг
-
Арол
-
Тэрасы
Зноск?
Спасылк?
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Непал
- Glacial Lakes and Glacial Lake Outburst Floods in Nepal. — International Centre for Integrated Mountain Development, Kathmandu, March 2011 Арх?вавана 1 верасня 2011.