ck是什么牌子的包包

Рэспубл?ка Узбек?стан
O'zbekiston Respublikasi
Сцяг Герб
Дэв?з: ?Gulla, yashna mustaqil O'zbekiston!?
Г?мн: ?Serquyosh hur o'lkam (Мой сонечны, свабодны край)?
Дата незалежнасц?	1 верасня 1991
Аф?цыйная мова	Узбекская, каракалпакская — рэг?янальны статус
Стал?ца	Ташкент
Найбуйнейшыя гарады	Ташкент, Самарканд, Бухара, Андыжан, Фергана, Наманган, Каршы, Нукус, Каканд, Марг?лан
Форма к?равання	Прэз?дэнцкая рэспубл?ка
Прэз?дэнт Прэм'ер-м?н?стр	Ша?кат М?рз?яе? Абдула Арыпа?
Дзярж. рэл?г?я	Свецкая дзяржава
Тэрыторыя
? Агулам	448,978 км2 (56-я ? свеце)
? % воднай паверхн?	4,9
Насельн?цтва Узбек?стана
? Ацэнка (2025)	37 543 167 чал.
? Перап?с (2022)	37 322 034 чал.
? Шчыльнасць	77 чал./км2
ВУП (ППЗ)
? разам (2024)	▲428,2 млрд дол. (57-е месца)
? На душу насельн?цтва	▲11,578 дол. (122-е месца)
ВУП (нам?нал)
? разам (2024)	▲112,624 млрд дол. (67-е месца)
? На душу насельн?цтва	▲ 3,050 дол.
?РЧП (2022)	▲0,727 (высок?; 106-е месца)
Назвы жыхаро?	узбек?
Валюта	узбекск? сум[d]
?нтэрнэт-дамен	.uz
Код ISO	UZ
Код МАК	UZB
Тэлефонны код	+998
Часавыя паясы	UTC+5, Asia/Samarkand[d] ? Asia/Tashkent[d]
А?тамаб?льны рух	справа[d]
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

}} Узбек?ста?н (узб.: O?zbekiston) — дзяржава ? цэнтральнай частцы Сярэдняй Аз??. Мяжуе на ?сходзе — з Кыргызстанам; на па?ночным усходзе, по?начы ? па?ночным захадзе — з Казахстанам; на па?днёвым захадзе ? по?дн? — з Туркмен?станам; на по?дн? — з Афган?станам ? на па?днёвым усходзе — з Таджык?станам.

Дзяржа?ны лад

Ал?й Мажл?с

Узбек?стан — дэмакратычная дзяржава. К?ра?н?к дзяржавы — прэз?дэнт. Дзейн?чае Канстытуцыя ад 1992 года. Вышэйшым дзяржа?ным прадста?н?чым органам з’я?ляецца Ол?й Мажл?с Рэспубл?к? Узбек?стан, як? ажыцця?ляе заканада?чую ?ладу. Ол?й Мажл?с Рэспубл?к? Узбек?стан складаецца з дзвюх палат — заканада?чай палаты (н?жняя палата) ? Сената (верхняя палата). Органам выкана?чай улады Рэспубл?к? Узбек?стан, як? забяспечвае к?ра?н?цтва функцыянавання эканом?к?, сацыяльнай ? духо?най сферы, выкананне закона?, ?ншых рашэння? Ол?й Мажл?са, Указа? ? распараджэння? Прэз?дэнта Рэспубл?к? Узбек?стан з’я?ляецца Каб?нет М?н?стра? Рэспубл?к? Узбек?стан.

Г?сторыя

Асно?ны артыкул: Г?сторыя Узбек?стана

Чалавек на тэрыторы? Узбек?стана вядомы з эпох? палеал?ту (грот Тэшык-Таш з пахаваннем хлопчыка-неандэртальца ? ?нш.). У IV—III-м тыс. да н.э. тут ?снавала неал?тычная кельтэм?нарская культура, на позн?х этапах якой пача?ся пераход да земляробства ? жывёлагадо?л?. У эпоху бронзы ?зн?кла штучнае арашэнне. З сярэдз?ны I-га тыс. да н.э. тэрыторыя Узбек?стана насялял? ?ранскамо?ныя плямёны, як?я стварыл? шэраг дзяржа?ных утварэння? — Бактрыя, Сагдыяна, Харэзм; у стэпах ? пустынях жыл? качэ?н?к?-жывёлаводы сак?. У VI ст. да н.э. тут усталявана ?лада дзяржавы Ахемен?да?. У 329—327 да н.э. ? Согдз?я ? Бактрыю ?варвал?ся войск? Аляксандра Македонскага ? заваявал? ?х пасля до?гага змагання з мясцовым насельн?цтвам на чале са Сп?таменам. Каля 250 да н.э. намесн?к Селе?к?да? у Бактры? ствары? Грэка-Бактрыйскае царства, якое ? сярэдз?не II ст. да н.э. зн?шчыл? тахары. У I ст. да н.э.—III ст. н.э. тэрыторыя Узбек?стана ? складзе Кушанскай дзяржавы. У V ст. тут усталявана ?лада эфтал?та?, у 560-я — цюрка? з Заходне-Цюркскага каганата. У пачатку VIII ст. пачал?ся арабск?я заваяванн?. У 712 арабы заваявал? Харэзм ? раён пам?ж рэкам? Амудар’я ? Сырдар’я, як? назвал? Маверанарх. Мясцовае насельн?цтва супрац??лялася заваё?н?кам, найбуйнейшым было па?станне Муканы ? 770—780-я. З таго часу ва Узбек?стане пашыры?ся ?слам, як? хутка выцесн?? мясцовыя рэл?г?? (будызм, зараастрызм, ман?хейства, хрысц?янства). Панаванне араба? у IX ст. змян?лася ?ладай мясцовых дынастый, утворана дзяржава Саман?да? са стал?цай у г. Бухара. У 999 яна заваявана аб’яднаннем цюркск?х плямён на чале з дынастыяй Карахан?да?, тэрыторыя Узбек?стана апынулася пад уладай адной з цюркск?х дынастый — Газнев?да?. Пачалося фарм?раванне цюркскай народнасц?, якая пазней атрымала назву узбека?. У канцы XI ст. дзяржава Карахан?да? трап?ла ? залежнасць ад сельджука?, з XII ст. — карак?тая?. З канца XII ст. пачалося ?звышэнне дзяржавы Харэзмшаха?, прав?цел? якой у пачатку XIII ст. аб’яднал? пад сваёй уладай Сярэднюю Аз?ю ? ?ран. У 1219—1221 у Сярэднюю Аз?ю ?варвал?ся манголы, як?я спустошыл? кра?ну. Большая частка тэрыторы? Узбек?стана ?вайшла ? склад Джагатайскага (Чагатайскага) улуса, як? ? пачатку XIV ст. ?тварылася дзяржава Ц?мура (1336—1405) са стал?цай у г. Самарканд. У XV ст. дзяржава Ц?мурыда? дасягнула роскв?ту, асабл?ва Самарканд у час к?равання Улугбека (1409—1449). На мяжы XV—XVI стст. уладанн? Ц?мурыда? заваяваны плямёнам? узбека? на чале з Шэйбан?-ханам, як?я дал? сваю назву цюркскай народнасц?, што ?жо склалася на тэрыторы? Узбек?стана. Паступова ?тварыл?ся 3 дзяржавы на чале з узбекск?м? дынастыям?: Бухарскае ханства (з сярэдз?ны XVIII ст. Бухарск? эм?рат), Х?в?нскае ханства ? Какандскае ханства (з канца XVIII ст.).

Найбольш моцнае з ?х Какандскае ханства ? 1-й палове XIX ст. праводз?ла акты?ную заваё?н?цкую пал?тыку зямель к?рг?за? ? казаха?. Рух какандца? прывё? да сутыкнення на по?начы з сустрэчнай рас?йскай экспанс?яй у напрамку сярэдняй Аз??. У 1853 рас?йск?я войск? авалодал? какандскай крэпасцю Ак-Мячэць (цяпер Кзыл-Арда), а з 1864 пачал? наступленне на гало?ныя цэнтры Какандскага ханства. У 1864 рас?йская арм?я заваявала Ташкент, а ? 1867 прымус?ла какандца? прызнаць вярхо?ную ?ладу Рас?йскай ?мперы?. Пасля кароткачасовай вайны рас?йск? пратэктарат у 1868 прызна? Бухарск? эм?рат, а ? 1873 ? Х?в?нскае ханства. У 1866 створана Туркестанскае генерал-губернатарства са стал?цай у Ташкенце. Пасля Какандскага па?стання 1873—1876. Какандскае ханства скасавана. Пад прамым рас?йск?м к?раваннем генерал-губернатар К. П. Ка?фман правё? зямельную рэформу, што спрыяла разв?ццю рыначных аднос?н. Будавал?ся чыгунк?. Не?забаве Узбек?стан ста? гало?ным раёнам вытворчасц? баво?ны у Рас?йскай ?мперы? (потым СССР). Пагаршэнне станов?шча насельн?цтва ? час 1-й сусветнай вайны прывяло да Сярэднеаз?яцкага па?стання 1916.

Пасля Люта?скай рэвалюцы? 1917 на тэрыторы? Узбек?стана створаны Саветы рабочых ? салдацк?х дэпутата?. Адначасова пачал? фарм?равацца нацыянальныя узбекск?я арган?зацы? ?Шура-?-?слам?, ?Шура-?-Улема?. 14 л?стапада 1917 улада ? Ташкенце перайшла да Савета на чале з бальшав?кам?. Адначасова ? Какандзе л?дары узбекск?х нацыянальных арган?зацый стварыл? ?ласны ?рад — Какандскую а?таном?ю (л?кв?давана ? лютым 1918 Чырвонай Арм?яй). 30 красав?ка 1918 абвешчана Туркестанская АССР. У лютым 1920 Чырвоная Арм?я ск?нула х?в?нскага Са?д Абдула-хана, створана Харэзмская Народная Савецкая Рэспубл?ка; у верасн? 1920 ск?нуты бухарск? эм?р Сей?д Ал?м-хан ? абвешчана Бухарская Народная Савецкая Рэспубл?ка. Да 1926 працягвалася змаганне з басмацтвам. У 1921—1922 ? 1926—1929 тут праведзена зямельна-водная рэформа. 27 кастрычн?ка 1924 рашэннем ЦВК СССР створана Узбекская ССР. 1-ы Устано?чы з’езд Савета? Узбек?стана (13—17 лютага 1925) прыня? Дэкларацыю пра дзяржа?ны суверэн?тэт Узбекскай ССР. У 1929 пачалася прымусовая калектыв?зацыя, што прывяло да новага ?здыму басмацкага руху. За гады савецкай улады ва Узбек?стане створана буйная прамысловасць, узн?кла узбекская ?нтэл?генцыя, якая ?мкнулася пашырыць культуру ? масы. У Другую сусветную вайну ва Узбек?стан эваку?равана больш за 90 прадпрыемства? ? ?стано?, у т.л. з Беларус?; каля 200 тыс. дзяцей. Больш як 280 во?на? з Узбек?стана прысвоена званне Героя Савецкага Саюза, у т.л. 18 чал. за вызваленне Беларус?. Разам з дасягненням? да 1980-х нарастал? негаты?ныя тэндэнцы?, звязаныя з монакультурай баво?ны, абмяленнем Арала. 20 чэрвеня 1990 Вярхо?ны Савет Узбекскай ССР прыня? Дэкларацыю аб дзяржа?ным суверэн?тэце, а 31 жн??ня 1991 абвясц?? дзяржа?ную незалежнасць Узбек?стана. Урад прэз?дэнта ?. Карымава праводз?ць пал?тыку разв?цця рыначных аднос?н ? ?мацавання эканам?чных сувязей з ?ншым? кра?нам?, курс на пабудову свецкай дзяржавы.

Насельн?цтва

Колькасць пастаяннага насельн?цтва Узбек?стана на 1 студзеня 2025 года склала 37, 543, 167 тысяч чалавек . Так?м чынам, рост насельн?цтва за 2024 год скла? 2%, ц? 743,4 тысячы чалавек. Гэтыя дадзеныя прадстав?ла Агенцтва статыстык? пры прэз?дэнце Узбек?стана. З агульнай колькасц? насельн?цтва 18,9 м?льёна (50,4%) - мужчыны ? 18,6 м?льёна (49,6%) - жанчыны. Большасць насельн?цтва складаюць узбек?, як?я складаюць 84,4% насельн?цтва. Узбек?стан - шматнацыянальная рэспубл?ка, у якой пражываюць прадста?н?к? каля 130 нацыянальнасця? ? народнасця?.

Як ? ? ?ншых кра?нах Цэнтральнай Аз??, насельн?цтва Рэспубл?к? Узбек?стан адносна "маладое", большая яго частка знаходз?цца ? працаздольным узросце. 42% ад агульнай колькасц? насельн?цтва - маладыя людз? да працаздольнага ?зросту, 51% - у працаздольным узросце, 7% - старэйшыя за працаздольны.

Этн?чны склад насельн?цтва Узбек?стан на 2021 год:

• Узбек? – 29,2 м?льёна чалавек, або 84,4% насельн?цтва;
• Таджык? – 1,7 м?льёна чалавек;
• Казах? – 821,2 тысячы чалавек;
• Каракалпак? – 752,7 тысячы чалавек;
• Руск?я – 720,3 тысячы чалавек;
• Кыргызы – 291,6 тысячы чалавек;
• Туркмены – 206,2 тысячы чалавек;
• Татары – 187,3 тысячы чалавек;
• Карэйцы – 174,2 тысячы чалавек;
• Укра?нцы – 67,9 тысячы чалавек;
• Азербайджанцы – 41,2 тысячы чалавек;
• Беларусы – 18,5 тысячы чалавек;
• ?ншыя нацыянальнасц?: 426,4 тысячы чалавек.

Вядомыя асобы

• Тамерлан, таксама Ц?мур (1336—1405) — сярэднеаз?яцк? дзяржа?ны дзеяч ? пал?тык, заснавальн?к дынасты? Ц?мурыда?, эм?р
• Ал?шэр Нава? (1441—1501) — паэт, ф?лосаф, дзяржа?ны дзеяч ц?мурыдскага Харасана
• Асман Якуба? (1911—1944) — Герой Савецкага Саюза
• Гулям Якуба? (1915—1944) — Герой Савецкага Саюза
• Ганна В?кторыя Герман (1936—1982) — польская спявачка.

Дачыненн? з Беларуссю

Асно?ны артыкул: Беларуска-?збек?станск?я аднос?ны

Дыпламатычныя дачыненн? ?рады ?станав?л? 21 студзеня 1993 года.

Гл. таксама

• Узбекская кухня

Л?таратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпал? — Хв?л?на / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).

Спасылк?

• Саёхат значит путешествие — Фотографии Узбекистана, Казахстана, Туркменистана Арх?вавана 16 кастрычн?ка 2007. (польск.) (руск.) (фр.)
• Грашовая адз?нка Узбек?стана — сум (1994) Арх?вавана 5 л?пеня 2014.